Er wordt een onderzoek gestart naar de mogelijkheden om de programmaclausules van een aantal radiostations te versoepelen of zelfs af te schaffen. Dit schrijft het Ministerie van BVOM (voorheen OC&W) in een brief aan de Tweede Kamer.
Een motie hierover van VVD-kamerlid Thierry Aartsen en Joost Sneller van D66 kreeg vrijwel unaniem de steun van de overige parlementsleden.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de ministeries van Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media (BVOM) en Economische Zaken en Klimaat (EZK). Verwacht wordt dat het onderzoek voor de zomer is afgerond.
Regels uit 2003
De vergunningsvoorschriften van de meeste radiostations vinden hun oorsprong in de verdeling van de radiofrequenties in 2003. Het parlement vindt deze voorschriften, die inmiddels 16 jaar oud zijn, ‘niet meer van deze tijd’.
Van de landelijke commerciële radiostations op de FM-band mogen er 4 uitzenden wat ze zelf willen. Dat zijn Radio 538, Sky Radio, Radio 10 (allen van Talpa) en Qmusic (van de Persgroep). Alle overige FM-radiostations moeten zich houden aan programmatische voorschriften. Daarbij moeten ze verplicht een bepaalde invulling geven van het zogenoemde ‘percentage netto-zendtijd’. Van de totale zendtijd tussen 7 en 19 uur moet de zendtijd besteedt aan nieuws, weer, verkeer, jingles, promo’s en reclameblokken worden afgetrokken, en wat dan overblijft is die ‘netto-zendtijd’.
Huidige clausules
Van die ‘netto-zendtijd’ moet Radio Veronica tenminste 85% van de zendtijd muziek uitzenden die bestaat uit ofwel oldies van 5 jaar en ouder, ofwel recentere muzieknummers die niet in de hitparade staan of hebben gestaan.
BNR moet de programmering laten bestaan uit tenminste 92% aan nieuws en actualiteiten. Voor Sublime geldt 87% klassieke muziek en/of jazz. Slam moet tenminste 95% muziek uitzenden die vooral zeer recent is en waarvan de muziekproducties niet in de Top 40 staan of hebben gestaan, maar (afwijkende) remixen van dergelijke nummers mogen weer wel.
100% NL heeft als programmatische clausule dat tenminste 70% van die netto-zendtijd moet bestaan uit Nederlandstalige muziek; en daarnaast dient het station ook nog 20% muziek uit te zenden die wél uit Europa komt maar niet mag zijn gezongen in de Nederlandse taal.
AT neemt controle over
Tot 2011 gold een afspraak tussen het Agentschap Telecom (AT) en het Commissariaat voor de Media dat het Commissariaat de onderzoeken naar de naleving van de programmatische voorschriften van geclausuleerde radiozenders zou uitvoeren. Sindsdien voert het AT dergelijke controles zélf uit, maar de praktijksituatie is dat vanaf 2009 alle landelijke commerciële zenders –met uitzondering van 100% NL- met rust zijn gelaten.
Als enige landelijke radiozender heeft 100% NL een onderzoek van AT voor haar kiezen gekregen naar de naleving van de programmatische voorschriften. Op 25 april 2017 werden de programma’s een dag lang opgenomen en het AT constateerde daarop dat die dag slechts 67,4% Nederlandstalige muziek was behaald in plaats van de vereiste 70%.
Zwaardere regels
Daarbij kwam het Agentschap met een nieuw criterium in de radiomarkt dat voorheen door het Commissariaat nooit werd gehanteerd, namelijk dat wanneer een deejay spreekt over een intro of outro van een muzieknummer, dat deel van het muzieknummer niet meetelt als muziek en dus ook niet voor het halen van de vergunningsvoorschriften van 100% NL.
Eind deze maand, op 28 maart, dient hierover in Rotterdam een rechtszaak tussen 100% NL en het AT. Volgens het Agentschap dient de muziek wanneer een deejay over het intro praat niet mee te tellen als muziek omdat de muziek dan –aldus het AT- ‘ondergeschikt is’. Pas wanneer de deejay is uitgepraat telt (de rest van) het muzieknummer wél mee.
100% NL wijst er op dat in haar vergunning slechts staat dat het programma tenminste 70% Nederlandstalige muziek moet bevatten, en dat ook wanneer een deejay praat over het intro van een nummer van Marco Borsato, het programma die Nederlandstalige muziek bevat en daarmee dus voldoet.
Versoepeling in plaats van verzwaring?
Het is opmerkelijk dat aan de Ministeries van BVOM en EZK, weliswaar aangespoord door de Tweede Kamer, nu beginnen aan een onderzoek naar versoepeling of zelfs afschaffing van de vergunningscriteria van geclausuleerde radiozenders, terwijl het AT later deze maand bij de rechtbank Rotterdam juist een pas vorig jaar ingevoerde verzwarende regel probeert overeind te houden. [Radiowereld.NL]
