Het radiolandschap in Duitsland (3)

Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz.

Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar Munchen niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.

Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht Publieke omroepen met totaal zo’n 45 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. Deelstaten.

Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol. Er is incidenteel ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat.

Vandaag het derde deel uit reeks met informatie over de radio in de deelstaat Baden-Württemberg.

Baden Württemberg is één van de grote deelstaten, ongetwijfeld bekend zijn het Zwarte Woud en het Bodenmeer, tevens is de deelstaat transitogebied voor reizigers naar Bazel en de rest van Zwitserland.

De SWR (=Zuid West Omroep) is het publieke stel in Baden-Württemberg met vijf stations in de ether. De naam SWR kwamen wij in de vorige aflevering al tegen, want dit is tevens de Publieke Omroep voor het noordelijk gelegen Rijnland-Palts. In tegenstelling tot de WDR heeft de SWR dus een verspreidingsgebied over twee deelstaten.

Vandaar dat men niet alleen in de hoofdplaats Stuttgart een studio heeft, maar ook in de hoofdplaats van de buurstaat Rijnland-Palts: in Mainz. De administratie en hoofdzetel van de SWR is echter in Baden-Baden, een stadje bij de grens met Frankrijk in westelijk Baden –Württemberg.

Vandaag kijken we echter alleen naar Baden-Württemberg:

• SWR1-Baden-Württemberg: (afgekort SWR1-BW)
Nieuws en actualiteiten met popmuziek. Vergelijkbaar met NOS-Radio2. Dit station heeft een aparte editie voor de buur deelstaat Rijnland-Palts. ‘s-avonds en ‘s-nachts is er echter een gezamenlijk programma. In het RDS display is er de toevoeging “RP” cq. “BW”, want in het ‘grensgebied’ kun je uiteraard allebei de edities ontvangen.
• SWR 2
Klassieke muziek en cultuur, qua inhoud vergelijkbaar met NOS Radio4.
• SWR 3
Pop en rock muziek, vergelijkbaar met NOS 3fm.
SWR 3 is een heel populaire zender.
• SWR4- Baden-Württemberg (afgekort SWR4-BW)
Schlager- en Duitstalige muziek met actualiteiten uit de regio. Net als bij SWR1 zijn er twee edities van het station: eentje voor Rijnland-Palts en eentje voor Baden-Württemberg. In het RDS display is er de toevoeging “RP” cq. “BW”. Tevens is er locaal nieuws vanuit 10 regionale studio’s en wordt dus SWR4 gedurende de dag opgesplitst in:
SWR4 – Baden Radio (RDS: SWR4 KA)
SWR4 – Bodensee Radio (RDS: SWR4 FN)
SWR4 – Franken Radio (RDS: SWR4 HN)
SWR4 – Kurpfalz Radio (RDS: SWR4 MA)
SWR4 – Ortenau Radio (RDS: SWR4 OG)
SWR4 – Radio Breisgau (RDS: SWR4 FR)
SWR4 – Schwaben Radio (RDS: SWR4 UL)
SWR4 – Radio Tübingen (RDS: SWR4 TU)
SWR4 – Radio Stuttgart (RDS: SWR4 S)
SWR4 – Hochrhein Radio (RDS: SWR4 LO)
In de RDS display verschijnt dan ipv. “BW” het autokenteken van de plaats waar de studio is. Dus FN voor Friedrichshafen, HN voor Heilbronn enz.
• Das Ding
Vroeger was SWR 3 (toen nog SWF3 genaamd) de jongerenzender. Maar de jongeren uit de jaren 70 en 80, zijn de mid-dertigers van nu. Er is een nieuwe generatie jeugd, dus kwam er een nieuw jongeren station, en de ‘volwassen jeugd‘ kan naar hun ‘jeugdzender’ blijven luisteren.
Das Ding (letterlijk “Het Ding”) is gericht op de 12 tot 19 jarigen en was eerst alleen maar op de kabel en via de Astra satelliet te beluisteren, inmiddels heeft men op veel plaatsen in Rijnland-Palts (en Baden-Württemberg) ook min of meer sterke zenders, echter (nog) niet dekkend.

Op veel plaatsen in Baden Württemberg zijn tevens de twee zenders van de “Nationale (Publieke) Omroep” in de ether (op FM en MG) te beluisteren: Deutschlandfunk en Deutschlandradio, twee zenders met gevarieerde culturele en informatieve programma’s en veel nieuws en achtergronden. Ook klassieke en andere muziek komt aan bod.

B. Commerciële radio

Anders dan in NRW waar maar één commerciële omroep als dakorganisatie voor 45 stads- en streekradio’s fungeert, of in Rijnland-Palts waar vooral ‘landelijke’ kavels zijn, is er in Baden-Württemberg een ‘gemengde’ situatie en dus veel gevarieerder dan in NRW: De deelstaat telt een aantal landelijke kavels, die echter soms zijn opgesplitst. (‘Landelijk’ betekent hier ‘deelstatelijk’)
Commerciële radio begon vrij laat in Baden Württemberg: pas in 1994, toen waren er in het Noorden van Duitsland de ‘landelijke’ commerciële zenders al zo’n 8 jaar in de ether.

• BIG FM  
Qua inhoud vergelijkbaar met Radio 538.
Heeft een aantal frequenties in Baden-Württemberg, maar is (nog) niet in heel de deelstaat te ontvangen. Is sinds 2003 ook in de buurstaat Rijnland-Palts in de ether.

• Hit-Radio Antenne 1 
Een hitradio uit Stuttgart met de “grootste hits voor Baden-Württemberg”. Uitzendgebied: heel de deelstaat, maar in het zuiden nog niet overal in de ether.

• Radio 7
Een station uit Ulm met lokale studio’s te Ulm, Aalen, Göppingen, Ravensburg en Tuttlingen, deelt zich in feite met Radio Regenbogen:

• Radio Regenbogen 
Uitendgebied: van Heidelberg in het noorden tot aan de grens met Zwitserland bij Bazel over drie sterke FM zender in heel het deelgebied Baden (langs de Rijn dus) met regionale studio’s in Mannheim, Karlsruhe, Offenburg en Freiburg.
In principe zou je kunnen stellen: waar Radio7 niet in de ether is, heb je Radio Regenboog en vice versa.

C.) Lokale commerciële radio:

Naast de ‘landelijke’ kavels in de deelstaat die soms opgesplitst zijn in regionale kavels, zijn er een flink aantal lokale commerciële omroepen (zoals er b.v. Keizerstad of Rebecca radio in NL zijn…)
De navolgende lijst is niet volledig, maar geeft een goede indruk van de div. zenders die Baden-Württemberg, vergeleken met de meeste andere deelstaten is het aantal lokale commerciële zenders bijzonder hoog.

• ANTENNE SÜDBADEN
Heette ooit Radio FR.1 (FR voor Freiburg) maar heet sinds mei 2003 “Antenne Südbaden”. Zoals de naam al zegt, zendt men uit in de regio Zuidbaden rond Freiburg.

• DIE NEUE 107,7
Lokale radio voor/uit Stuttgart met non-stop pop en rock.  Voormalig ‘Stadtradio 107,7’, de naam ‘Die Neue 107,7’ staat voor “De Nieuwe (Frequentie) 107,7”.

• DONAU 3FM – NIX WIE HITS
„Alleen maar hits” is het motto van Donau 3 FM, sinds 2003 in de regio Ulm in de ether.

• ENERGY STUTTGART
Energy alias NRJ kennen sommigen van ons misschien uit België (Luik, Antwerpen, Brussel…) of van een vakantie in Frankrijk. Hier staat dan ook de Franse NRJ-groep achter.

• HIT 1 
Heette eerst HitRadio RTL en was (is) te ontvangen in de regio’s Karlsruhe, Pforzheim en  Baden-Baden. Nadat de Luxemburgers zich terug hadden getrokken uit het project in 2003 werd de toevoeging “RTL” uit de naam geschrapt en men heet nu alleen nog Hit 1.

• R.TV-RADIO
Sinds januari 2003 in de ether voor/in de regio’s Böblingen, Sindelfingen, Calw en Freudenstadt.

• Radio 96
Te ontvangen in de plaatsen  Baden-Baden, Rastatt  en in het Franse Départment Bas-Rhin (aan de oever van de Rijn…)
Heette eerst SKY RADIO 96,8. Maar dat mocht niet van de Sky-Radio Groep in NL, nu heet het station gewoon Radio 96.

• RADIO NECKARBURG
Lokaalradio met gouwe-ouwe voor de regio Boven Neckar

• RADIO OHR
Motto: “de grootste Hits voor Baden“. Zendt vanuit de stad Offenburg (en stad aan de rand van het Zwarte Woud ten zuidoosten van Straatsburg (F) uit.

• Radio Seefunk
Zoals de naam al laat vermoeden: deze zender is te horen langs het Bodenmeer.

• RADIO TON
 Motto: “de beste mix van de jaren 70, 80, 90”. Uitzendgebied: Regio Heilbronn, Bad Mergentheim en Crailsheim, sinds januari 2003 ook in de regio Oost-Württemberg.

• SUNSHINE LIVE
Qua inhoud vergelijkbaar met Slam!FM, met wat meer Techno en Trance. Klein uitzendgebied: Schwetzingen en Mannheim (op FM)
Opvallende bijzonderheid: men is analoog en digitaal over de satelliet Astra te horen in héél Europa, en in héél Duitsland (!) op de kabel. En is dus hierdoor ver buiten de grenzen van de regio Mannheim bekend.

• WILANTIS – DAS WISSENSRADIO  
Educatieve radio op FM 88,6 in Stuttgart, het enige commerciële station met wetenschappelijke en educatieve onderwerpen uit onderzoek en techniek.

• METROPOL FM
Türkçe radyo – Het eerste Turkse radiostation in Duitsland. Een station uit Berlijn, maar nu niet alleen in de deelstaat Berlijn in de ether op FM, maar ook in de regio’s Stuttgart en Rhein-Neckar (Mannheim e.o.).

D.) Niet commerciële lokale radio

Er zijn tevens een aantal niet commerciële lokaal radio’s met gering bereik: O.a. Freies Radio Freudenstadt, Freies Radio Stuttgart, Radio Canale Grande, Radio Dreyeckland en vele andere meer.
De geschiedenis van Radio Dreyeckland bij voorbeeld gaat terug tot 1977, toen onder de naam ‘Radio Verte’ als piraat vanuit Frankrijk. 1981 verschijnt de naam Radio Dreyeckland voor het eerst, men heeft redacties in Bazel (CH), Mulhouse (F), Colmar (F) , Freiburg (D), Straatsburg (F) en Haguenau (F). Vandaar ook de dialectnaam: “Dreyeckland” = “driehoekland”, want het gaat om het drielandengebied aan de Boven-Rijn: Zwitserland, Duitsland en Frankrijk, waar historisch één alemannisch streekdialect wordt (werd) gesproken.

E.) Andere radiostations

Door de lange grens met Frankrijk (westen) en Zwitserland (zuiden) langs de Rijn zijn ook tientallen stations uit Frankrijk en Zwitserland te ontvangen. In een groot deel van zuidelijk Baden-Württemberg zijn de Duitstalige programma’s van de Zwitserse publieke Radio DRS goed te ontvangen, en ook die van de Oostenrijkse ORF, die zich allemaal uiteraard niet op een publiek in Duitsland richten, ook al zijn Duitstalig. Omgekeerd heeft de SWR ook een onbekend aantal luisteraars in Zwitserland van Bazel tot aan het Bodenmeer aan de andere kant van de Rijn.
En ook in de Franse Elzas waar historisch een Duits-allemannisch dialect wordt gesproken.

Volgende keer: om de reis door het Zuidwesten van Duitsland af te ronden, nemen we een kijkje in de deelstaat Saarland bij de grens met Frankrijk. [Bernd Kueck/Radio.NL]

Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (1) Noordrijn Westfalen 
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (2) Rijnland-Palts   
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (3) Baden-Württemberg