In deze reeks wordt om de week een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt. Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz.
Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar Munchen niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Er zijn ook twee publieke stations met vooral informatieve en culturele programma’s (Deutschlandfunk en Deutschlandradio) die landelijk voor heel Duitsland uitzenden, deze zijn echter niet overal via de FM te ontvangen en spelen bij de luistercijfers geen rol.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht publieke omroepen met totaal ongeveer 55 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. deelstaten. Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol.
Er is ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat)
De NDR(Noordduitse Omroep) is bij veel Nederlanders in de noordelijke provincies geen onbekende: de programma’s van de NDR zijn in een groot deel van de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel goed te ontvangen.
Minder bekend is dan weer dat het gebied van de NDR vrij groot is: van de grens bij Nieuweschans tot aan de Poolse grens aan de andere kant van Duitsland (+/- 400km) en tot aan de grens met Denemarken zo’n 250km naar het Noorden.
De NDR is dan ook de enige publieke omroep die voor vier deelstaten uitzendt, de NDR heeft de volgende stations:
NDR1 –Niedersachsen (alleen in Nedersaksen)
NDR 90.3(alleen in Hamburg)
NDR 1 – Welle Nord(alleen in Sleeswijk-Holstein)
NDR 1 – Radio MV(alleen in Mecklenburg-Voorpommeren)
NDR 2 – (in alle vier deelstaten)
NDR Kultur – (in alle vier deelstaten)
NDR Info – (in alle vier deelstaten)
N-joy – (in alle vier deelstaten)
Nordwestradio – (alleen in delen van Midden-Nedersaksen en Oostfriesland.)
Een korte greep uit de geschiedenis van de NDR:
Deze begint in al in 1924 (!) met de oprichting van de “Nordische Rundfunk Aktien-Gesellschaft” (NORAG) in Hamburg. In 1933 verandert de naam in “Norddeutsche Rundfunk GmbH”.
Na de oorlog dan „NWDR“ (Noord-West-Duitse Omroep) genaamd, wordt in 1955 een splitsing van de NWDR in de huidige NDR (Hamburg) en WDR (Keulen) uitgevoerd.
De NDR heeft in 1956 eerst twee stations: NDR1 en NDR 2.
In 1981 vindt de opdeling van NDR1 in drie edities plaats: voor elke van de drie deelstaten een: de zogenaamde “Landesprogramme” NDR 1 Niedersachsen (tot 2002 „NDR 1 Radio Niedersachsen“), NDR 1 WelleNord en NDR 90,3(tot december 2001 „NDR Hamburg-Welle“).
N.B. de vierde deelstaat (=Mekelenburg-Voorpommeren) komt pas in januari 1992 bij het ‘NDR-gebied’.
NDR2 en NDR3 blijven voor alle drie (later vier) deelstaten uitzenden.
Op 1 april 1989 begint NDR4 als vierde zender.
Op 4 april 1994 komt het 5de net van de NDR: N-joy radio, een zender voor jongeren tussen 14 en 19 jaar. Eerst alleen in Mekelenburg-Voorpommeren dekkend in de ether, in de volgende jaren ook in de drie ‘oude’ NDR-landen op steeds meer plaatsen in de ether.
Vandaag kijken we echter alleen naar Sleeswijk-Holstein, de meest noordelijke deelstaat van Duitsland, waar de volgende NDR stations in de ether zijn:
• NDR1 – Welle Nord
Schlager en informatie uit de regio, zendt ook programma’s in het ‘platt’ (=Nederduits) uit, een streektaal die min of meer sterke overeenkomsten met het Nederlands vertoont. Op woensdag avond wordt tevens in het Fries uitgezonden, want in Noordfriesland wordt ook een soort Fries gesproken, wat als minderhedentaal herkend is, net als het Fries in Fryslân in NL.
• NDR 2 –
Een ‘servicezender’ met veel popmuziek, maar ook politiek nieuws en achtergronden, misschien het beste vergelijkbaar met Radio 2 in NL. Ook bij het Nederlandse publiek in Groningen, Drenthe en oostelijk Overijssel zeker geen onbekende.
• NDR Kultur – (vroeger ‘NDR3’ genoemd)
Klassieke muziek en cultuur, qua inhoud vergelijkbaar met NOS Radio4.
• NDR Info – (vroeger eerst NDR4, dan ‘NDR4-Info’ genoemd)
De nieuws en actualiteitenzender van de NDR. Doorlopend nieuws, weer, financieel economisch nieuws, actualiteiten, achtergronden. Vergelijkbaar met het Franse ‘France-Info’.
• N-joy –
In 1994 komt het 5de net van de NDR: N-joy radio, een zender voor jongeren tussen 14 en 19 jaar. Is eerst een redelijk succes, maar kampt nu met een verlies van luisteraars.
B.) Commerciële zenders:
R.SH
Radio Schleswig Holstein is een van de oudste Privatsender in Duitsland, het commerciële tijdperk begon in de meest noordelijk gelegen deelstaat reeds in 1986. R.SH was tevens de eerset zender in Duitland die radiojingles gebruikte. Motto vandaag: Alle hits voor Sleeswijk-Holstein. Kijk voor de frequenties: hier.
Delta Radio
Delta Radio heeft de tweede kavel die dekkend in Sleeswijk-Holstein te ontvangen is. Men draait vooraal rockmuziek, een beetje als Arrow in NL, maar heeft ook recente rockmuziek in de aanbieding.
NORA
Het Nord-Ostsee-Radio is qua inhoud vergelijkbaar met het oude ‘Radio Noordzee Nationaal’ en draait schlager en gouwe-ouwe op de derde kavel.
Alle drie stations hebben hun hoofdzetel/-studio in de hoofdplaats Kiel. Alle drie zenders zijn ook (ivm. het verloop van de deelstaatgrens) in heel de stads-deelstaat Hamburg te ontvangen, die haast evenveel inwoners heeft als Sleeswijk-Holstein. Ook zijn de drie stations om geografische redenen in West-Mecklenburg en delen van Noord-Nedersaksen te ontvangen.
Bijzonderheid: het eiland ‘Helgoland’
Helgoland is een eiland in de Noordzee. Het is het enige eiland op volle zee in Duitsland en zo’n 50km van de kust vandaan.
Het eiland is vooral bekend vanwege het toerisme en het maakt geen deel uit van het douanegebied van de Europese Unie. Autoverkeer maar ook fietsen is op het eiland verboden, het eiland ligt dan wel dichter bij de kust van Nedersaksen, maar het hoort bij Sleeswijk-Holstein en alle b.g. zenders zijn op het eiland op de FM te ontvangen.
Klassik Radio: ‘Klassiek Radio’ de enige landelijke commerciële zender voor héél Duitsland. Hadden we al kennis gemaakt tijdens ons bezoek in een aantal deelstaten zoals Hessen, Beieren, Hamburg en Berlijn. IN Sleeswijk-Holstein heeft men diverse etherfrequenties op de FM.
Klassik Radio is dus écht landelijk, echter alleen in de ether te ontvangen in de deelstaten Sleeswijk-Holstein, Hamburg, Berlijn, Hessen en Beieren.
Voor andere delen van Duitsland: Op de kabel is men in feitelijk in heel Duitsland te horen en via satelliet Astra.
C.) Commerciële lokale omroep
geen
D.) Niet commerciële lokale omroep
101.2 KIEL FM
Een werkgroep onderhoudt dit niet commerciële Lokalradio op 101,2 MHz met maar 75 watt. Vroeger “95 KIEL FM” genaamd, muziek keuze: Classic Rock.
Offener Kanal Lübeck
Op dit ‚open kanaal’ kan iedere inwoner van de Hanzestad Lübeck (Oostzee) zijn of haar programma maken.
Offener Kanal Westküste
Aan de westkust (lees: Noordzee) van Sleeswijk-Holstein in de regio’s Heide, Husum, Garding kan iedere inwoner zijn of haar programma maken.
E.) andere/buitenland
Danmarks Radio (afkorting: DR) is de staatsomroep van Denemarken, opgericht in 1925, met de volgende programma’s:
• P1: nieuws en achtergronden
• P2: klassieke muziek, cultuur en jazz
• P3: hitradio met Amerikaanse en Deens popmuziek, ook hiphop.
• P4: netwerk van negen regionale zenders met een mix van populaire muziek en lokaal nieuws. De editie vanuit de stad Aabenraa (Zuid-Denemarken) voor Sydjylland (Zuid-Jutland) en het Duitse Südschleswig (Zuid-Sleeswijk) is ook in grote delen van de deelstaat te ontvangen.
Bijzonderheid: Via de zender Flensburg-Fuchsberg mag de Deense Omroep zijn vier radioprogramma’s én de nationale TV (DR1) op Duits gebied verspreiden voor de Deenstalige Duitsers die in Zuid-Sleeswijk wonen:
P1 FM 94,2
P2 FM107,3
P3 FM 98,0
P4 FM 96,6
Dit zijn echter steunzenders (=Hjælpesender in het Deens) met gering bereik.
BFBS: Met de Britse soldatenzender hadden we in Noordrijn-Westfalen en recentelijk nog in Nedersaksen kennis gemaakt. In geval van Sleeswijk-Holstein is BFBS alleen in de hoofdplaats Kiel in de ether te ontvangen, met zijn programma’s “BFBS Radio1” en BFBS – Radio 2: Dit is via een enkele low-power zender en de frequentie is gesplitst: een paar uur per dag BFBS Radio 1 en paar uur per dag BFBS Radio 2. [Bernd Kueck]
Volgende keer: de kleinste deelstaat: Bremen.
Kijk hier voor de rest van het radiolandschap van Duitsland.
