Toen de Italiaan Marconi in 1895 de radio uitvond wist hij niet wat dit voor de wereld zou betekenen. Dit eerste elektronische medium werd in het begin alleen gebruikt om berichten draadloos te verzenden met behulp van morse seinen. Pas 25 jaar later kwamen de eerste radiozenders. Door het toenemende gedrang in de ether werd overheidsregulatie door middel van zendvergunningen noodzakelijk. Ruim een eeuw later zorgt internet ervoor dat het maken van radio voor iedereen toegankelijk is en bovendien is het technisch gezien kinderspel. Nu zijn er al duizenden webradiostations en de ontwikkeling is nog maar net begonnen.
Na een snelle vooruitgang van het internet, waarin streaming media zijn intrede deed, ontstonden de eerste radiostations op het internet. Veel traditionele omroepen die via de ether uitzenden zijn ook via het web te beluisteren. Iedereen kan via zijn PC naar Radio 1, Skyradio of 538 luisteren, die hun reguliere programma’s via het internet uitzenden. Ook zijn er uitzendingen van lokale radiostations uit Delfzijl, New York of Bombay op het net te vinden. Traditionele radio is gebonden aan een regio, terwijl webradio internationaal is.
Een ander voordeel van internetradio is dat deze een vrijwel onbeperkt aantal kanalen kan bieden, terwijl de ether maar een beperkt aantal stations kan bevatten. Op het internet kunnen de omroepen zelfs een kanaal voor een enkele luisteraar maken. Zo heeft het populaire Amerikaanse webradiostation Spinner.com 128 kanalen, die allemaal een bepaalde muzieksoort brengen. De luisteraar kan dus uit meer dan honderd verschillende muziekgenres kiezen. Radio SonicNet werkt ongeveer op dezelfde manier. De luisteraar heeft invloed op wat er gedraaid wordt. Je kan opgeven welke muziekstijlen je voorkeur hebben en welke artiesten je wel of niet wilt horen. Uit deze gegevens wordt een radiozender samengesteld. Zulke webradio’s zijn erg populair in Amerika.
Webpiraten
Het internet blaast bovendien de aloude radiopiraterij een nieuw leven in. Op het web zijn steeds meer voormalige etherpiraten te vinden. Deze hebben er genoeg van door de Radio Opsporing Dienst (ROD) steeds uit de lucht gehaald te worden. De strenge regelgeving op het gebied van radio maken verbiedt etherpiraten, maar de wetgeving voor webradio staat nog in haar kinderschoenen. Daarom hebben vele radiopiraten hun toevlucht genomen tot internet, waar ze 24 uur per dag ongestoord radio kunnen maken.
Ze zijn te vergelijken met vroegere piraten als Veronica en Radio Noordzee, in veel gevallen zijn webpiraten geïnspireerd door stations als deze uit hun jeugd. Een hiervan is Radio DoubleZ uit Valkenswaard. Dit is de grootste aanbieder van Nederlandse muziek op het internet.”We zijn al twaalf jaar etherpiraten geweest. In die tijd zijn we vijf keer uit de lucht gehaald. Na de laatste waarschuwing van de ROD hebben we besloten om iets anders te gaan doen. In april vorig jaar zijn we op het internet begonnen. Webradio is een nieuw fenomeen en de regels zijn nog voor iedereen onduidelijk”, aldus Peter Smulders.
Frequent is de eerste Nederlandse webradio die nu ook verschillende kanalen biedt waaronder Reggae, Rock en Trance. Het is tevens de eerste voormalige etherpiraat die zich officieel als webradio heeft aangemeld bij BUMA/STEMRA. Frequent begon al in 1998 met uitzendingen op het internet. “In het begin hadden we een of twee luisteraars per dag, die maximaal dertig seconden naar ons luisterden. Nu hebben we gemiddeld 250 luisteraars per dag en het aantal neemt steeds sneller toe”, vertelt Berry Buik, een van de oprichters van Frequent.
Hoewel Frequent aangemeld is bij BUMA/STEMRA, betaalt deze webradio niet altijd het afgesproken bedrag. “Als we geld over hebben betalen we vijftig gulden per maand, maar heel vaak kunnen we het niet missen. BUMA/STEMRA doet hier niet moeilijk over.”
Zelf radio maken
Voor diegene die zelf een webradiostation wil beginnen bestaan verschillende mogelijkheden, waarbij de radiomaker rekening moet houden met de software die de luisteraars gebruiken. De bekendste programma’s bij de luisteraars zijn Realplayer, Windows Media Player en WinAmp.
Een van de opties om zelf webradio te beginnen is Webstation van Radio 538. Het is een softwarepakket waarmee de beginnende radiomakers een eigen programma kunnen maken met behulp van plaatjes, zelfgemaakte muziek en jingles. Wanneer het programma af is kan het alleen maar naar de streaming server van Radio 538 worden gestuurd, waarna het door iedereen beluisterd kan worden.
Een andere manier om zelf uit te zenden is Shoutcast, waarmee je ook zelf voor E-Jay kan spelen. Dit is een plug-in voor Winamp, die de gebruiker in staat stelt om via het internet radio te maken. Shoutcast heeft ook een eigen streaming server die de muziek onder de tienduizenden luisteraars verspreidt.
Voor- en nadelen
Webradio is aardig populair gezien het aantal stations. Toch luisteren maar weinig mensen tijdens het surfen naar webradio. De traditionele radio krijgt de voorkeur omdat de huidige kwaliteit van webradio soms nog te wensen overlaat. Een meerderheid belt nog steeds via de telefoonlijn in en moet dus genoegen nemen met een lage geluidskwaliteit. Terwijl pas met een ISDN-aansluiting de radiokwaliteit te vergelijken is met etherradio. De gelimiteerde bandbreedte is een groot probleem. Niet alleen de kabel bij de gebruiker, maar vooral het aantal verbindingen dat de server van de webradio-exploitant aankan laat te wensen over. Herman Zeilstra van Zeilsteen radio legt uit: “Iedereen aan de breedbandinternet en je luistercijfers zijn heel wat beter. Elke dag loggen er een paar honderd mensen in op Zeilsteeen. Dat is best aardig, maar je kunt beter een luidspreker in het open raam zetten. Het aantal voorbijgangers op een dag is waarschijnlijk groter dan het aantal luisteraars via het web.”
Voor adverteerders is webradio een uitkomst. Op internet is het mogelijk om gerichter te adverteren. Door uitgebreide gebruikersstatistieken waarin de muzieksmaak van de internetter wordt opgenomen, kunnen de online radiostations hun adverteerders unieke profielen van de luisteraars bieden. Wanneer de url op webradio genoemd wordt is de kans dat een luisteraar naar de desbetreffende website op zoek gaat zeer groot, tenslotte is de luisteraar al verbonden met het internet en daarom zeer toegankelijk.
Toekomst
Webradio is een van de snelst groeiende onderdelen van het internet. De verwachting is dan ook dat het aantal stations explosief zal toenemen. Breedband- en draadloos internet zullen in de toekomst grote mogelijkheden bieden. Thuis en onderweg kan de surfer van zijn favoriete webstation genieten. Webradioluisteraars zullen steeds vaker de mogelijkheid krijgen de muziek die ze horen met een druk op de knop te kopen. In tegenstelling tot Napster zal de commerciële webradio de verkoop van cd’s stimuleren. De webpiraten zullen daarentegen harder aangepakt worden door BUMA/STEMRA en de overheid, omdat ze geen auteursrechten betalen. Na verloop van tijd zullen er duidelijke regels komen, maar door de anonimiteit van het internet zullen de webpiraten altijd blijven bestaan.
( Met dank aan Aida Zeljkovic )
