RadioCorp hekelt opzet veiling FM-frequenties: “Kleinere spelers doelbewust uit de markt gedrukt”

RadioCorp, eigenaar van 100% NL en Slam, kan zich niet vinden in de huidige opzet van de veiling van de landelijke commerciële FM-frequenties. Onder meer door te veilen tegen de hoogste prijs, ongeacht of deze realistisch is, en het betalen van het volledige bedrag binnen een jaar na de veiling, worden huidige kleinere spelers doelbewust uit de markt gedrukt.

De afgelopen weken konden partijen reageren op de condities en voorwaarden van veiling van de landelijke commerciële FM-kavels. RadioCorp heeft dit dan ook uitgebreid gedaan.

Realistische veilingopbrengst
Zo stelt Minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat (EZK) dat de doelstelling van deze veiling, na eenvoud, het verkrijgen van een realistische veilingopbrengst is. Maar vervolgens wordt hier totaal geen rekening mee gehouden in de veilingprocedure meent RadioCorp en wordt op geen enkele manier voorkomen dat er teveel geboden wordt op een kavel, wat in strijd is met de Telecomcode.

Het bedrijf wijst dan ook op verschillende voorbeelden uit het verleden waarbij stations kopje onder gingen, omdat zij veel te veel boden voor een FM-kavel. Denk aan RTL die in 2003 32 miljoen kavel A7 verwierf voor Yorin FM. In 2006 verkocht RTL het kavel aan SBS (Caz), die na amper een jaar het kavel alweer doorverkocht aan Arrow Classic Rock. Twee jaar later werd de vergunning van het kavel ingetrokken omdat Arrow geen cent betaald had aan de overheid.

Overbieden
Ook bij de huidige opzet van de veiling is het mogelijk dat een partij met een realistisch bod gemakkelijk overboden wordt door een opportunistische partij met op dat moment diepe zakken, met als doel de concurrent uit de markt te houden.

Het beste voorbeeld hiervan is wellicht John de Mol die in 2003 maar liefst 85 miljoen euro bood om kavel A3 weg te kapen bij toenmalige marktleider Sky Radio om Noordzee FM hierop te zetten. Twee jaar later werd de boel verkocht aan DPG (toen nog De Persgroep), die daarna het geluk had dat de vergunning nog twee keer verlengd werd waardoor de kosten alsnog terugverdiend konden worden.

In 2005 liet het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, dat toen nog over de verdeling van frequenties ging, de Zerobase verdeling uit 2003 evalueren. Toen werd er al op gewezen dat er het voorkomen van de zogenoemde ‘winner’s curse’ (overbieding) in de toekomst meer aandacht moet krijgen.

Opbrengstmaximalisatie voor de staat
Daaraan wordt volgens RadioCorp bij de geplande veiling opnieuw volledig voorbij gegaan. “Sterker nog, het lijkt erop dat het Ministerie van Financiën een belangrijke stempel heeft gedrukt op de gekozen veilingsystematiek, waarbij de doelstelling juist opbrengstmaximalisatie voor de staat lijkt te zijn.”

Waarde
In opdracht van EZK onderzocht SEO Economisch Onderzoek wat de waarde van de verschillende kavels, bij elkaar een slordige 122 miljoen euro, is voor een gemiddelde efficiënte toetreder. Dat is eigenlijk ook gelijk het maximum bedrag wat een nieuwkomer, waaronder ook bestaande partijen vallen die een nieuw station willen lanceren op een FM-kavel, zou kunnen bieden om het kavel nog rendabel te kunnen exploiteren. “Biedingen van nieuwkomers daarboven zijn per definitie dan ook niet meer realistisch te noemen”, aldus RadioCorp.

Dat geldt niet voor de zittende partijen. Desondanks wijst RadioCorp erop dat 100% NL, ondanks het bod van 8000 euro in 2003, weliswaar na drie jaar break-even draaide, maar dat het door de clausulering nog zeven jaar heeft geduurd voordat de aanloopverliezen waren terugbetaald.

De waarde van de twee geclausuleerde kavels (nieuws en Nederlandstalige muziek) is door SEO opnieuw op 0 euro geschat. Een nieuwkomer kan dus, ondanks de looptijd van 12 jaar alleen maar verlies draaien op deze kavels. “Als gevolg hiervan zal welk bod dan ook van een andere partij dan de zittende op deze kavels niet kunnen worden gezien als realistisch.”

Betalen binnen een jaar
Wat RadioCorp ook een doorn in het oog is, is dat het volledige veilingbedrag binnen een jaar betaald dient te worden (50% direct na de veiling en de resterende 50% na een jaar). Hierdoor biedt de veiling alleen toegang tot de markt “voor partijen die in staat zijn een grote zak met geld over de schutting te werpen en waarbij er door de overheid verder geen vragen meer worden gesteld.”

RadioCorp wijst erop dat frequentieruimte als het ware wordt gehuurd, net als een huis, en dat normaliter de huur in verschillende termijnen wordt betaald in plaats van in een keer vooraf. “Bij een realistische bieding en een gezonde exploitatie van de radiokavels is er geen enkel gevaar dat de Staat de jaarlijkse vergoedingen niet zal ontvangen. Dat gevaar is er alleen bij irreële veel te hoge biedingen.”

Door nu te eisen dat het complete bedrag binnen een jaar betaald moet zijn drukt EZK volgens RadioCorp doelbewust huidige kleinere spelers uit de markt. Alleen grote (internationale) mediabedrijven zijn in staat om aan deze betalingsverplichting te voldoen.

“De minister heeft naar het oordeel van RadioCorp rekening te houden met alle relevante belangen: die van nieuwkomers, die van grotere ongeclausuleerde landelijke partijen, maar zeker ook met de belangen van de bestaande doelgroepgerichte geclausuleerde stations.” Vooral die laatste groep werd extra hard getroffen door de coronacrisis en is nog steeds herstellende.

Haasje-over
Waar RadioCorp ook bezwaar tegen maakt, is dat partijen tijdens de veiling ‘haasje-over’ kunnen spelen door te kunnen bieden op een kavel waarvoor zij geen aanvraag hebben gedaan. “De nu geconsulteerde veilingmethode heeft een zwaar prijsopdrijvend effect.”

Een partij die zich bijvoorbeeld alleen voor kavel A heeft ingeschreven, maar die dreigt niet de hoogste bieder voor dit kavel te worden, kan tijdens de veiling overstappen naar kavel B of C om daar mee te gaan bieden. Op deze manier kan geprobeerd worden het andere kavel alsnog als ‘troostprijs’ te bemachtigen, waarbij geen rekening wordt gehouden met dat kavel B een andere dekking, opbouw van het netwerk en dus businesscase heeft, dan kavel A. Dit kan er opnieuw voor zorgen dat er teveel geboden gaat worden voor een kavel en een partij met wel een realistische businesscase overboden gaat worden.

Clausulering
Waar RadioCorp zich wel in kan vinden dat de clausulering van het Nederlandstalige muziekkavel aangepast wordt en gezet wordt op ‘meer dan 50%’. Wel pleit het bedrijf er voor dat minstens 25% van deze muziek minder dan een jaar oud mag zijn. Dit om de Nederlandstalige muziekindustrie te blijven stimuleren.

Veiling voor zes jaar
Wel is RadioCorp van mening dat de aan de FM-kavels gekoppelde DAB+-vergunningen voor 12 jaar geveild dienen te worden, maar de FM-kavels zelf voor zes jaar met een mogelijkheid om daarna met enkele jaren te verlengen. Dit om de ingezette transitie van analoog naar digitaal verder te bevorderen. Hierdoor blijven de FM-kavels in elk geval tot e met 2029 in de lucht, maar zouden vergunninghouders daarna zelf moeten kunnen beslissen of ze wel of niet doorgaan met FM. [RadioWereld.NL]