De lokale commerciële radiosector van de West-Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen moet zichzelf hervormen. Gebeurt dit niet dan gaat het stelsel op de schop, zo meldt Radioszene. Momenteel blijken 17 van de 45 lokale commerciële radiostations verlies te leiden, ondanks dat de stations bij elkaar ruim 6 miljoen luisteraars per dag bereiken.
De radiomarkt van Noordrijn-Westfalen was 30 jaar lang stabiel. Maar dat is nu wel anders en het lukt de regionale mediaraad LFM en de deelstaatregering maar niet om oplossingen te vinden.
Twee zuilenmodel
Het lokale radiostelsel in Noordrijn-Westfalen is bijzonder gecompliceerd. Het is namelijk opgebouwd volgens een twee zuilenmodel. Dat betekent dat er twee partijen verantwoordelijk zijn voor elk radiostation.
Ten eerste is er de zogenaamde ‘Veranstaltergemeinschaft’, in een soort programmaraad. In deze raad zijn verschillende partijen uit de samenleving, zoals kerk, sport en cultuur. Zij stellen een hoofdredacteur aan voor het station.
Daarnaast is er de ‘Betriebsgeselschaft’. Deze is verantwoordelijk voor dat het station daadwerkelijk kan uitzenden. De Betriebsgeselschaft zorgt dan ook voor de studio en de benodigde apparatuur. In ruil hiervoor mag de Betriebsgeselschaft lokale reclame verkopen voor het station. Vaak is de Betriebsgeselschaft een lokale krantenuitgever.
In de praktijk blijkt echter dat krantenuitgevers en lokale radiostations twee totaal verschillende werelden zijn. De verbintenis wordt vaak alleen beschouwd als een verstandshuwelijk.
En dan is er ook nog Radio NRW, het bedrijf dat het raamprogramma voor de 45 lokale radiostations produceert en de regionale (en nationale) reclameverkoop verzorgt. De radiostations zenden dit raamprogramma uit in de uren dat ze zelf geen programma’s maken. Het aantal eigen uren verschilt behoorlijk per station en hangt ook samen met de grootte van de zender.
Concurrentie
Dat de lokale radiomarkt in Noordrijn-Westfalen 30 jaar lang vrij stabiel was, kwam mede door het gebrek aan concurrentie. Voor radioadverteerders waren er maar twee mogelijkheden in de deelstaat: de regionale publieke omroep WDR of de lokale commerciële radiostations.
Maar de laatste jaren is de concurrentie stevig toegenomen. Allereerst is er sinds oktober 2022 met NRW1 een tweede commerciële speler op FM in de deelstaat. Daarnaast is er sinds oktober 2021 ook een regionaal commercieel DAB+-netwerk in de lucht met daarop onder meer Antenne NRW, Energy, Radio 21, Big FM, Harmony en Radio Bollerwagen. Ook al deze stations vechten om de luisteraar en eten mee uit de reclameruif.
En dan was er ook nog corona die er in 2020 en 2021 flink inhakte met sterk teruglopende inkomsten. Tegelijkertijd staat ook de digitalisering van de radio voor de deur. DAB+ en internetradio groeien gestaag, wat ten koste gaat van de beluistering via FM. En het brengt tijdens de overgangsperiode extra kosten met zich mee.
De afgelopen jaren zijn er al de nodige stations gestopt met eigen programma’s en worden programma’s van stations uit naastgelegen regio’s overgenomen. Uitgeverij Funke Media heeft zelfs al vier van haar 10 lokale radiostations in West-Duitsland ondergebracht in het hoofdkantoor in Essen en lokale studio’s gesloten. Vooralsnog houden alle radiostations wel een eigen lokale ochtendshow.
Tekst gaat verder onder de kaart
Veranderingen noodzakelijk
Er moet dus wat gebeuren. Maar het twee jaar geleden gestarte herstructureringsproces wordt door bijna een kwart van de lokale radiostations niet gesteund. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld stations die bang zijn hun identiteit te verliezen of om rijke stadszenders die niets willen opgeven.
De regionale mediaraad heeft de lokale omroepsector daarom tot en met dit jaar gegeven om met een oplossing te komen. Komt deze er niet, dan grijpt de mediaraad in. Momenteel worden er al verschillende scenario’s in kaart gebracht. Daarbij wordt een herindeling/vergroting van de verzorgingsgebieden van de stations ook overwogen, waarbij er mogelijk stations sneuvelen. Uitgangspunt is wel dat er zoveel mogelijk stations (kunnen) blijven bestaan.
De meeste lokale stations kregen tussen september 2014 en september 2016 een nieuwe licentie. Deze moet na 10 jaar worden verlengd. Mochten de verzorgingsgebieden op de schop gaan, dan worden de bestaande licenties niet verlengd en moeten partijen een aanvraag doen voor het nieuwe verzorgingsgebied.
De mediaraad heeft er alle vertrouwen in dat de herstart van het lokale radiosysteem zal slagen, omdat “de aandeelhouders zich bewust blijven van het bijzondere belang van een divers audiolandschap en de genomen maatregelen ook de economische condities stabiliseren.” [RadioWereld.NL]
