De rechtbank van Rotterdam stelde afgelopen vrijdag kritische vragen over waarom het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) voor een noodverlenging van de FM-vergunningen gekozen heeft. De vragen werd gesteld inzake de bodemprocedure die was aangespannen door radiozender Kink.
Kink wil graag op FM, maar in mei vorig jaar besloot toenmalig staatssecretaris Mona Keijzer van EZK om de radiostations drie jaar noodverlenging te geven om de coronacrisis te boven te komen.
Juridische procedures
Hierop besloot Kink naar de rechter te stappen. Naast een bodemprocedure, die vrijdagochtend diende bij de rechtbank Rotterdam, spande het station eerder al een kort geding aan om de noodverlenging tegen te houden.
Maar dat kort geding verloor Kink, evenals het hoger beroep over het kort geding bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven.
Afgelopen vrijdag was de zitting voor de bodemprocedure. Tijdens de zitting stelde de rechtbank kritische vragen aan de landsadvocaat of de als gevolg van de coronacrisis noodlijdende stations ook op een andere wijze geholpen hadden kunnen worden dan met een noodverlenging voor drie jaar, bijvoorbeeld door het verstrekken van overheidskredieten aan de noodlijdende radiostations.
Ook werden kritische vragen gesteld over de grond die de toenmalige staatssecretaris Keijzer aandroeg voor de noodverlenging, namelijk ‘het algemeen economisch belang’. De landsadvocaat antwoordde dat tijdens de coronacrisis de staatssecretaris het bureau SEO uit Amsterdam om advies had gevraagd hoe om te gaan met de noodlijdende radiostations.
Kredieten in plaats van noodverlenging?
SEO stelde in een rapport voor toch te gaan veilen maar ook om aan noodlijdende stations extra kredieten te verschaffen. Dat laatste wilde de Staatssecretaris weer niet omdat een aparte financiële regeling voor de radiosector mogelijk zou leiden tot precedentwerking voor andere sectoren die het ook zwaar hadden. Uiteindelijk is voor de noodverlenging van drie jaar gekozen om zo de getroffen FM-vergunninghouders zelf de ruimte te bieden om weer op krachten te komen.
Volgens Herbert Visser een terecht besluit. “Wat niet vergeten moet worden is dat de geclausuleerde landelijke en de niet-landelijke radiostations nauwelijks winstmarges hebben”, zo legt RadioCorp-directeur uit aan RadioWereld.NL. RadioCorp is eigenaar van 100% NL en Slam! “Net zoals meer bedrijven in de culturele sector zijn dergelijke radiobedrijven niet opgericht om er even lekker snel miljonair mee te worden. Liefde voor radio en liefde voor hun specifieke muziekstromingen speelt bij deze stations de hoofdmoot. De zeer lange aanlooptijd om verliezen weg te werken en de zeer beperkte winstmarges worden daarbij voor lief genomen.”
Visser erkent dat de gehele radiosector een enorm zware klap heeft gehad, maar waren het met name de kleinere niche-stations die op omvallen stonden. “Zoals ik ook zelf kan beamen. Een extra probleem daarbij was dat de wereld totaal op z’n kop stond in coronatijd. De Nederlandse Staat stelde zich ten dele garant voor kredieten aan noodlijdende bedrijven, maar had afgesproken met de banken dat een bedrijf zich alleen tot z’n eigen bank kon wenden. Die werden vervolgens overspoeld met kredietaanvragen uit alle mogelijke sectoren, maar hadden geen onbeperkt personeel dat alle aanvragen kon behandelen.”
Ongewis
Volgens Visser was de economische toekomst in die periode zeer ongewis en was geen enkele geldverstrekker bereid enig risico te lopen. “De praktijksituatie was dat de banken in die crisisperiode vooral belangstelling hadden voor bedrijven die zij eerder al geld hadden geleend. Als zo’n bedrijf om zou vallen dan zou de bank immers de eerder verstrekte lening ook kwijtraken.”
“Voor bedrijven en dus ook radiobedrijven die een schuld elders hadden dan bij de bank, zoals ook RadioCorp, had de bank dan ook geen tijd en aandacht. Een faillissement van zo’n bedrijf zou zeker vervelend zijn geweest, maar zou de bank zelf in financiële zin niet hebben geraakt. Bovendien stelde de overheid zich weliswaar garant voor een deel van een door de bank verstrekt krediet, maar ook de overheid stelde de eis dat vooraf moest vaststaan dat een bedrijf de schuld ook zou kunnen terugbetalen.”
Einddatum vergunningen in zicht
Maar de einddatum van de FM-vergunningen kwam met rasse schreden dichterbij, namelijk 1 september 2022. Daardoor was de tijd te kort om schulden terug te kunnen betalen. “Het aanvankelijke advies van SEO in 2020 om de FM-vergunningen te gaan veilen en tegelijkertijd de noodlijdende radiostations met kredieten te helpen bleek in de praktijk dus niet werkbaar”, legt Visser uit. “Terecht heeft Staatssecretaris Keijzer uiteindelijk dan ook besloten tot de noodverlenging van drie jaar om de stations zo zelf weer op krachten te laten komen.”
“Tijdens de lockdowns waarbij de Nederlandse bevolking aan huis gekluisterd was, was de radio een razend populair medium en werd er fors meer en langer geluisterd. Alleen bleven de adverteerders langdurig weg. Het is ook de overheid duidelijk geworden dat, indien er niet tot een noodverlenging zou worden overgegaan, meerdere landelijke (vooral geclausuleerde) en veel niet-landelijke commerciële stations al snel uit de ether zouden zijn verdwenen. Een aanzienlijk deel van de FM/DAB+-frequenties zou dan langdurig leeg zijn komen te staan en dat in een lockdown-periode, waarin de radio een cruciale rol speelt als het gaat om actuele informatie en ontspanning en mensen niet heel veel andere mogelijkheden van vertier hebben en er maar één of twee bezoekers per dag toegestaan waren.”
Wanneer de rechter uitspraak doet in de bodemprocedure is nog niet bekend. Normaal zou dit binnen zes weken zijn, maar de rechter heeft aangegeven dat het in dit geval langer kan gaan duren. [RadioWereld.NL]
