Radiowereld maakt zich op voor veiling landelijke FM-frequenties: “Kan bloedbad worden”

De commerciële radiowereld maakt zich op voor de veiling van de landelijke commerciële FM-frequenties. Vanaf dinsdag gaan toegelaten partijen bieden op de negen FM-kavels en de daaraan gekoppelde DAB+-capaciteit. Het wordt spannend, want niemand weet wat er gaat gebeuren en hoe het afloopt.

Het wordt de eerste grote veiling van FM-frequenties in 20 jaar tijd. De laatste keer dat er op zo’n grote schaal radiofrequenties verdeeld werden, was in 2003. Sindsdien is er om verschillende redenen steeds verlengd. “Maar het ontbrak ook aan de belangstelling van nieuwe partijen”, zo zegt Lex Harding in het Financieele Dagblad. Hij was ten tijde van de verdeling in 2003 mede-eigenaar en tijdelijk directeur van Radio 538.

In 2003 werden de frequenties verdeeld via een zogenaamde vergelijkende toets met financieel bod. Omdat dat bod vooraf ingediend moest worden bij de landsadvocaat leidde dat tot krankzinnig hoge biedingen. Hierdoor leverde de verdeling de schatkist bijna 300 miljoen euro op.

Koffiedik kijken
Dit keer is er gekozen voor een andere opzet. De negen pakketten worden geveild via een simultane meerronden veiling. Hoe die gaat verlopen weet niemand. “Het is echt koffiedik kijken, want je hebt geen idee waar het naartoe gaat”, zo zegt Erik de Zwart in de podcast Regroup van GroupM. “Niemand weet wie er exact meedoen. Het is wat dat betreft een blinde veiling.” De Zwart stond in 2003 aan het roer van Noordzee FM, dat voor 80 miljoen het kavel met de sterke 100.7 FM wegkaapte van Sky Radio. Fons van Westerloo, die in zijn tijd bij RTL Yorin FM en RTL FM onder zich had, noemt het bieden op de FM-kavels zelfs “een gevaarlijke gok.”

De overheid wil met de veiling minimaal 73,7 miljoen euro ophalen, al hoopt de overheid op bijna het dubbele. Om het minimale bedrag veilig te stellen heeft de overheid startbedragen voor de veiling laten vaststellen voor zeven van de negen kavels. De goedkoopste begint met ruim 2,6 miljoen euro, de duurste op 15,8 miljoen. De overige kavels beginnen op 0 euro. Dit komt doordat voor deze kavels een clausule blijft gelden: één kavel is bestemd voor nieuws, de andere voor overwegend Nederlandstalige muziek.

Tegen deze startbedragen vond onlangs nog een kort geding plaats, maar dat werd verloren door de partij die deze aanspande.

Spelletjes
Dinsdagochtend gaat de grote veiling van start. “Iedere partij heeft een codenaam, maar je weet niet wie dat is”, aldus De Zwart. “Je kunt wel met alle veilingen meekijken hoe een partij zich beweegt. Dus ik denk dat alle partijen die meedoen wel een dreamteam hebben met slimme mensen die vooral in spelletjes gespecialiseerd zijn. Je mag tussendoor ook switchen van het ene naar het andere kavel.”

Vooral dat wisselen zorgt voor grote onzekerheid, zo schreef Cyriel Ruers, advocaat bij Maverick Advocaten, eerder al in zijn blog. “Het kan dus zijn dat een deelnemer in de ene biedronde nog één concurrent denkt te hebben voor zijn pakket, maar de ronde daarop twee of drie concurrenten heeft. Pakket-switchen maakt het voor veilingdeelnemers complex om het gedrag van andere deelnemers in te schatten en verhoogt het risico op prijsopdrijving en daarmee een winner’s curse.”

Hoe lang de veiling gaat duren is dan ook onduidelijk. Dat kan enkele uren, maar ook enkele dagen duren. “In het meest extreme scenario kan de veiling zelfs meerdere weken duren – al lijkt de Minister dit te willen voorkomen”, aldus Ruers. Het bieden gaan door totdat er niemand meer een hoger bod uitbrengt. Last man standing dus. “Ja, dat is het echt letterlijk”, meent De Zwart.

Deelnemers
Welke partijen er meedoen aan de veiling is deels te voorspellen: Talpa Network (eigenaar van Radio 538, Radio 10 en Sky Radio), DPG (eigenaar van Qmusic), Mediahuis (eigenaar van Radio Veronica, 100% NL en Slam), BNR en Kink.

Naar verluidt is de radiotak het enige winstgevende onderdeel van Talpa, dus de kans is groot dat Talpa voor alle drie de stations een FM-kavel wil en daarom ver zal gaan. Mediahuis wil een belangrijke speler worden op de Nederlandse radiomarkt, kocht onlangs meerdere stations, en daarom zal ongetwijfeld alles op alles zetten om ook drie kavels te bemachtigen. Om niet achter te blijven zal ook DPG ongetwijfeld gaan proberen om zoveel mogelijk kavels te bemachtigen. In een eerder interview met FD liet CEO Erik Roddenhof al weten dat DPG kwetsbaar was met maar één radiozender. Niet voor niets wilde DPG op het laatste moment toch een veiling in plaats van drie jaar noodverlenging. Het bedrijf wil daarom in elk geval op FM uitbreiden met Joe (sinds februari al regionaal op FM), maar mogelijk ook met een nieuwszender.

Nieuwkomers
Dan is er ook nog Kink, de partij die via de rechter de veiling wist af te dwingen. Harding schat de kans van het station niet hoog in. Kink moet bieden op dure ongeclausuleerde FM-kavels en gaat die investering nooit terugverdienen met alternatieve popmuziek, volgens de voormalige radiodeejay en directeur van 538.

Weliswaar heeft Kink met oud Mojo-directeur Leon Ramakers wel een flink kapitaal achter zich staan, maar de vraag is of Ramakers zijn fortuin wil inzetten voor een project wat niet terugverdiend wordt. “Ik denk niet dat Kink een rol zal spelen bij de veiling”, aldus Harding. “Tenzij Leon knettergek is.”

Maar ook gaan geruchten dat er nieuwe buitenlandse partijen aan de veiling mee willen doen. Onder meer de naam van het Engelse Global Radio wordt genoemd. “Als dat zo is, wordt de veiling een bloedbad”, zo meent Harding.

Menno Koningsberger, van 2015 tot 2019 directeur van Radio 538 denkt dat het wel mee gaat vallen wat betreft de buitenlandse partijen. “Waarom zouden ze zo veel geld investeren zonder een merknaam. Het opbouwen van een merknaam kost jaren”, zo zegt hij in het FD.

Diverse bronnen melden aan RadioWereld.NL dat er inderdaad van geen enkele nieuwe buitenlandse partij al activiteit te zien is met betrekking tot de bouw van studio’s of het aantrekken van medewerkers. En dat ondanks de nieuwe vergunningen als op 1 september ingaan en stations hun frequenties in gebruik moeten nemen. Het laatste wat je als station wilt, is dat je dure frequenties eerst compleet uit de lucht gaan. “Er zijn geen serieuze nieuwkomers”, concludeert Koningsberger dan ook. [RadioWereld.NL]